Như chúng ta đã biết Niken là một trong những thành tố của thép không gỉ, nhưng nó đóng vai trò như thế nào trong loại vật liệu tuyệt vời này? Ứng dụng của nó trong đời sống hiện nay ra sao? Chúng có thật sự độc hại không? Thông tin bổ ích dưới đây từ ban biên tập Inox Đại Dương sẽ giải đáp những thắc mắc này.
Nội dung chính
Niken là gì?
Niken là 1 trong 5 kim loại thuộc nhóm sắt từ, hay còn gọi là Nickel có kí hiệu hóa học là Ni. Niken có màu trắng – bạc, thường ở dạng hợp chất. Vì ở dạng hợp chất nó trơ với khí oxy trong khi dạng nguyên chất thì nó có tác dụng với oxy. Niken cứng, bóng và láng, dễ uốn và dát mỏng, nóng chảy ở nhiệt độ cao 1455oC. Vì thế được ứng dụng khá nhiều trong cuộc sống.
Về đặc tính hóa học, Niken có khả năng chống ăn mòn nên được ứng dụng nhiều vào các sản phẩm chống gỉ sét.
Niken có độc hại không?
Đối với sức khỏe, niken là một kim loại có 2 mặt. Như chúng ta biết, trong một số thực phẩm mà chúng ta ăn mỗi ngày, một lượng nhỏ niken đóng vai trò cần thiết trong cơ thể chúng ta. Chúng tham gia vào quá trình trao đổi chất, đặc biệt là protein, góp phần tạo ra các lipid, hormone quan trọng. Niken có thể được tìm thấy một lượng ít trong các loại hạt, đậu, chocolate…
Tuy nhiên, nếu dung nạp hoặc tiếp xúc với một lượng niken quá giới hạn sẽ dẫn đến ngộ độc niken. Triệu chứng dị ứng niken thường thấy khi đeo đồ trang sức giả, nút, phụ kiện quần áo hoặc tiếp xúc niken qua da. Thường sẽ xuất hiện viêm da tiếp xúc, phát ban tại chỗ, ngứa… Ngộ độc niken nặng hơn có thể gây ra các tổn thương đến thận, gan, phổi.
Các hợp kim của Niken là gì ?
- Hợp kim Niken-Crome: Các mác hợp kim này là 600, 601, 625… Với hàm lượng niken >50%, chúng có độ chống ăn mòn tốt cũng như chịu nhiệt và chịu lực tốt.
- Hợp kim Niken-sắt-crome: Các mác hợp kim thường thấy là 800H, 800HT. Hợp kim này có hàm lượng niken <50%, vì thế các đặc điểm như sự chống oxy hoá, chịu nhiệt, chịu lực cũng nằm ở mức độ trung bình.
- Hợp kim Niken-đồng: Ngoài hai thành tố này, còn có chứa 1 ít hàm lượng sắt, silicon, Magie và caron. Tỉ lệ niken có trong hợp kim lên đến 70%. Đây là loại được sử dụng ở những môi trường khắc nghiệt, môi trường nước biển hay môi trường tiếp xúc với hóa chất và thí nghiệm vì mức độ chống oxy hóa của hợp kim này rất cao. Các mác hợp kim phổ biến là 401, 404, 405…
Quá trình mạ niken như thế nào?
Mạ niken là phủ một lớp ni ken nên bề mặt kim loại Như sắt thép. Nhằm giúp cho bề mặt đẹp hơn sáng bóng hơn sạch sẽ, chống oxy hoá và tăng giá trị sản phẩm hơn.
Có nhiều phương pháp để mạ niken như mạ niken bóng, mờ, mạ niken-crome, mạ niken hóa học. Trước giai đoạn mạ, nhà sản xuất còn cần phải tiến hành làm sạch và nhẵn bề mặt kim loại, rửa bằng dầu và điện hoá một cách công phu. Sau đó mới có thể mạ niken đạt chất lượng.
Mạ niken được ứng dụng nhiều trong ngành trang sức, phụ kiện may mặc, trang trí, giá, kệ… Nhằm tiết kiệm giá thành nguyên vật liệu mà còn giúp sản phẩm tốt, bền và thẫm mỹ hơn.
- Nên xem: Crom là kim loại cứng nhất thế giới
Ứng dụng của Niken là gì ?
Niken và hợp kim niken được ứng dụng rất đa dạng trong tất cả các lĩnh vực cuộc sống. Chúng có mặt ở gần như từ các vật dụng nhỏ như đồng xu đến những thiết bị chuyên nghiệp như ngành hoá học, y tế…
- Trang sức: Niken được dùng làm trang sức, phụ kiện đeo hoặc mang cùng với quần áo cho hợp thời trang. Nhờ vào đặc tính bền, không bị oxy hoá, sáng bóng mà giá thành lại rẻ hơn nhiều so với vàng, bạc. Nên chúng thường được các chị em lựa chọn.
- Tiền xu: Hầu như các quốc gia có lưu hành đồng tiền xu đều sử dụng hợp kim niken. Chúng giúp đồng tiền không bị oxy hoá khi trao đổi qua lại giữa rất nhiều người; sử dụng được nhiều năm mà không cần phải sản xuất liên tục.
- Lĩnh vực y tế (như vật dụng, công cụ y tế, niềng chỉnh nha…)
- Ngành sản xuất nam châm, pin, phụ tùng xe máy
- Chìa khoá, ổ khoá, bản lề…
- Sản phẩm công nghệ (điện thoại, laptop)
- Văn phòng phẩm (kẹp giấy, đinh gim…)
- Ngành bếp
- Thép không gỉ
Vai trò quan trọng của Niken đối với thép không gỉ là gì ?
Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của niken là tham gia như một thành phần chủ yếu để sản xuất thép không gỉ, đặc biệt là thép không gỉ Austenitic. Cũng như crome, niken đóng vai trò quan trọng và là nguyên tố không thể thiếu cấu thành nên những đặc trưng nổi trội của thép không gỉ mà ta biết như ngày nay.
Niken giúp tạo nên bề mặt bóng, láng đẹp cho thép không gỉ. Các tính chất cơ lý của thép càng được ổn định và bền với thời gian nhờ sự có mặt của niken. Ngoài ra, nó còn là yếu tố giúp nâng cao khả năng chống oxy hóa của thép nhờ vào tính trơ của nó với oxy. Vì thế, thép không gỉ không dễ bị ăn mòn bởi môi trường xung quanh.
- Mời xem thêm: Những phương pháp làm sạch bề mặt inox hiệu quả
- Bài viết liên quan: Giá niken tăng khi các nhà đầu tư đặt cược vào sự bùng nổ xe điện
Trong thép không gỉ, tùy từng mác thép, tỉ lệ niken có thể khác nhau. Phần trăm niken càng cao thì độ bền của nó càng tỉ lệ thuận. Có thể nói, những đặc tính tuyệt vời mà thép không gỉ mang lại cho đời sống chúng ta hiện nay không thể không có sự đóng góp to lớn của niken. Niken đóng vai trò rất quan trọng trong ngành công nghiệp sản xuất thép không gỉ.
Theo: Ban biên tập Inox Đại Dương